Priče o nibet muzičarima
Profesor Šukrija Gorani: “Jelička u srcu”
___________________________________________
Kad pričamo o svadbama u Brod treba reći da su postojale dve vrste svadbi po načinu organizacije jedna je bila uz daire i druga sa tupanima. Svadba sa tupanima bi počinjala sa planine iznad sela Brod koja se zove Jelica.
Dvadeset do trideset svadbara, obučeni u prelijepu narodnu nošnju, ispračeni od strane žena sa zvucima daira, kreću na planinu Jelicu da dočekaju muzičku tajfu. Od Broda do vrha Jelici je potreban dobar sat vremena hoda po uzbrdici.
Posle ručka sa tajfom i kratkog muzičkog nibeta (nebeta) muzikom zurle i goča kreće se prema selu. Cijelim putem niz strminu, majstori sviraju melodiju “Jelička”.
Druga tačka rituala spuštanja sa Jelice je mjesto zvano Bres iznad sela. Tu iz sela kreće gazda svadbe sa rodbinom i svi koji vole da uživaju u muzici. Na Bres se odsvira od prilike pola sata nibeta. Nakon toga se igraju muške igre Kalačojna (turski igra sa mačevima).
Celo dešavanje od Jelice do Bresta je muški ritual i tu nema žena.
Treći dio rutala je “Na most”. Na most sa jedne strane dolaze muškarci sa tupanima od strane Bresta a sa druge strane su žene koje posmatraju događaj. Tu se svira melodija zvana “Na most”. Svi isčekuju neku atrakciju od strane bliskih rođaka. Dešava se da ljudi skoče od most u rijeku, njih mora da prate tupandžije po nekad se desi da i neka žena uđe u rijeku.
Posle prolaska mosta sviraju se ženske igre i nakon toga se ide kod mlanestu (nevjestu) i svira se nibet oko sat i po vremena.
Od vrha planine do ulazak u selo cijela ceremonije traje oko 3 sata bez prestanka. To je veoma naporno i zahtjevno za muzičare. On zaradi velike pare ali svi muzičari ne usuđuju da sviraju u Brod.
Vreme koje ja pamtim glavni majstori nibeta su bili majstor Feriz majtori Rasim Pržajko kasnije Redžep Ćor a pre njih je svirao majstor Jakup.
Obično ih je u tajfi više od 8 muzičara.
Muzičari prilikom pazara svadbe znaju ko je gazda i tako se i postave. Oni znaju gdje će zaraditi veći bakšiš. Pazar obično ide za cijelu svadbu, oni prilikom pazara obično i spuštaju da bi svirali na tu svadbu.
Po meni njabolji majstor je bio Redžep zvani Stero, nevjerovatan majstor, njega su najviše zvali u Brod, Šanija i Rasim su takođe bili kvalitetni majstori. Malo pre njih je bio je Feriz on je umeo da napravi atmosferu (čalam), volio je svima da udovolji.
Ove priče su se dešavale od šezdesetih do devedesetih godina prošlog vijeka. Sada skoro i da nema svadbe od Jelice, posljednja je bila pre četiri godine. Sad su svadbe traju sve kraće.
Sezona svadbi u Btodu je počinjala od 10. Jula. Svadbe su se isključivo održavali leti. Zimi se rijetko kad desila neka svadba ali to je bilo samo na daire.
Muzičari pored svih melodija nibeta morali su da znaju sve melodije i mjesta na kojima se sviraju, da prepoznavaju ljude koji vode kolo, na primjer neki od njih su bili Islam Ađija i Šišo.
Pored svadbe bi neki seljani pazarili svirače za Đurđevdan, obično ko ima vjerenicu, snajku i ko ima para. Tu nisu dolazili veliki majstori muzika je bila za cijelo selo. Mjesto na kome se sviralo se zvalo Kukuljovo.
Za svadbu od Jelice treba je da pored para za tajfu imaš i veliku rodbinu koja bi uljepšala svadbu. Jelica nije lijepa sa pet ljudi. Dugo bi se pripričavale svadbe na dojma je od Jelice bilo 70 , 80. ljudi. Jedna od čuvenih svadbi je bila svadba – sunet Amita Čučulja.
Katedra slobodnog uma